Światowy kryzys energetyczny wskazuje na pilną potrzebę przyspieszenia inwestycji w tańszą i czystą energię w Afryce. Znajdują się tam bowiem ogromne zasoby minerałów, które mają obecnie kluczowe znaczenie dla wielu technologii związanych z czystą energią. Produkcja surowców mineralnych jest już istotnym źródłem dochodów tego kontynentu. Stanowi około 8% dochodów w bogatych w zasoby krajach afrykańskich. W 23 krajach afrykańskich minerały stanowią ponad 30% całkowitego eksportu produktów.
Jak wynika z raportu IEA (Międzynarodowej Agencji Energetycznej) umiejętna eksploatacja złóż w Afryce mogłaby stworzyć nowe rynki eksportowe. Zasoby muszą być jednak dobrze zarządzane. Zdaniem IEA dochody Afryki z eksportu krytycznych minerałów mogłyby wzrosnąć ponad dwukrotnie do 2030 roku.
Dzisiejsze zwyżki cen energii jeszcze bardzie uwypuklają pilną potrzebę i korzyści dla krajów afrykańskich wynikające z przyspieszenia rozwoju tańszych i czystszych źródeł energii. Inwazja Rosji na Ukrainę spowodowała ponadto gwałtowny wzrost cen żywności, energii i innych towarów, zwiększając napięcie w gospodarkach afrykańskich, które już mocno zostały dotknięte pandemią Covid-19.
Jednocześnie Afryka już teraz boryka się z poważniejszymi skutkami zmian klimatycznych niż większość innych części świata – w tym masowe susze – mimo że ponosi najmniejszą odpowiedzialność za ten problem. Afryka odpowiada za mniej niż 3% światowych emisji CO2 związanych z energią i ma najniższą emisję na mieszkańca w skali światowej.
Ciekawa przyszłość
Z raportu IEA wynika jednak, że pomimo tych wyzwań, globalna transformacja na czystą energię stanowi wielką szansę dla rozwoju gospodarczego i społecznego Afryki. Energia słoneczna, inne odnawialne źródła energii, krytyczne minerały i zielony wodór, oferują duży potencjał wzrostu, jeśli będą dobrze zarządzane. Zwiększone międzynarodowe ambicje dotyczące ograniczenia emisji pomagają wytyczyć nowy kurs dla globalnego sektora energetycznego w obliczu spadających kosztów czystych technologii i zmieniających się globalnych wzorców inwestycyjnych. Kraje afrykańskie są gotowe do skorzystania z tych trendów i przyciągnięcia rosnących napływów środków finansowych związanych z klimatem.
– Afryka z gospodarką opartą na paliwach kopalnych, przechodzi powoli do przeszłości. Nowa globalna gospodarka energetyczna, która rozwija się w błyskawicznym tempie, zwiastuje ciekawą przyszłość dla Afryki. Ten kontynent z ogromnym potencjałem energii słonecznej i innych odnawialnych źródeł energii może napędzać rozwój zielonej transformacji. Niemniej istotne, są możliwości przemysłowe Afryki w zakresie krytycznych minerałów i zielonego wodoru – powiedział Fatih Birol, dyrektor wykonawczy IEA.
Kobalt, lit, nikiel – niewykorzystany potencjał
Ogromne zasoby minerałów w Afryce, które mają kluczowe znaczenie dla wielu technologii czystej energii , mogą stworzyć nowe rynki eksportowe. Muszą jednak być mądrze zarządzane. Wtedy dochody Afryki z eksportu krytycznych minerałów mają wzrosnąć ponad dwukrotnie do 2030 roku.
Afryka posiada ogromne ilości zasobów mineralnych, z których wiele ma kluczowe znaczenie dla różnych rodzajów czystości technologie energetyczne. Dla niektórych surowców mineralnych, takich jak kobalt, platyna – metale z grupy (PGM) i manganu, region jest już głównym dostawcą na rynek światowy. Południowa Afryka dominuje na światowych dostawach PGM i jest również wiodącym producentem chromu i manganu. Demokratyczna Republika Konga odpowiada za około 70% światowej produkcji kobaltu. Kontynent również posiada znaczny udział w produkcji innych surowców mineralnych takich jak boksyt, grafit oraz miedź. Istnieją również znaczne niewykorzystane zasoby innych minerałów takich jak lit i nikiel (wykorzystywane m.in. w bateriach montowanych w samochodach elektrycznych – przyp. red.). Szereg projektów wydobycia litu jest obecnie w trakcie rozwój w Ghanie, DRK, Mali, Namibii i Zimbabwe, choć ich skala jest niewielka w porównaniu z innymi regionami.
Udział Afryki w globalnej produkcji minerałów rzadkich (2020)
Zwiększenie bezpieczeństwa łańcuchów dostaw
Produkcja surowców mineralnych jest już istotnym źródłem dochodów Afryki. Stanowi około 8% dochodów w bogatych w zasoby krajach afrykańskich. W 23 krajach afrykańskich minerały stanowią ponad 30% całkowitego eksportu produktów. Zagospodarowanie surowców mineralnych w Afryce może również przynieść globalne korzyści, poprzez zwiększenie bezpieczeństwa dostaw minerałów w obliczu rosnącego z zawrotną szybkością popytu na nie.
Ponadto na kontynencie realizowanych jest również szereg niskoemisyjnych projektów wodorowych. Afryka ma ogromny potencjał do produkcji wodoru z wykorzystaniem bogatych zasobów odnawialnych. Jednak osiągnięcie celów energetycznych i klimatycznych Afryki oznacza więcej niż podwojenie inwestycji energetycznych w tej dekadzie. To kosztowałoby ponad 190 miliardów dolarów rocznie w latach 2026-2030, z czego dwie trzecie przeznaczonoby na czystą energię.
– Przyszłość energetyczna kontynentu wymaga silniejszych wysiłków, wspieranych przez globalne banki i organizacje. Konferencja klimatyczna COP27 w Egipcie pod koniec 2022 r. stanowi kluczową platformę dla afrykańskich przywódców do ustalenia agendy na nadchodzące lata. Ta dekada ma kluczowe znaczenie nie tylko dla globalnych działań na rzecz klimatu, ale także dla fundamentalnych inwestycji, które pozwolą Afryce rozwijać się w nadchodzących dziesięcioleciach – dodał Birol.
Źródło: na podstawie iea.org, własne, fot. Pixabay
